Təhlükəli qarın ağrısı

Xərçəng xəstəliklərindən ölümlərin sayı artmağa davam edir, bununla birlikdə yumurtalıq xərçəngi bu xəstəliyin ən çox yayılan növlərindən biridir. Onun təhlükəliliyi ondan ibarətdir ki, xəstəlik erkən mərhələlərdə asimptomatik keçir və ilk simptomlar isə üçüncü mərhələdə özünü göstərir və digər xəstəliklərlə qarışdırıla bilər. Bu vəziyyətdə şiş kifayət qədər tez inkişaf edir və metastaz verə bilər. Bu səbəbdən Acıbadem Maslak Klinikasından Prof. Dr. Mete Günger, bir ginekoloq tərəfindən müntəzəm olaraq tibbi müayinədən keçməyin zəruriliyində israr edir.

Nə zaman həyəcan qaldırmaq?

Postmenopauza dövründə qadınların yumurtalıq xərçənginə daha çox meylli olduğu barədə bir fikir var, lakin bu tamamilə belə deyil. Həqiqətən, menopauzanın başlanğıcı ilə yumurtalıqların funksiyaları ümumiyyətlə “sönür”, lakin bu xəstəliyin yaranmasının əsas və təəssüf ki, yeganə səbəbi deyil. Çox vaxt ilkin mərhələlərdə yumurtalıq xərçəngi heç bir şəkildə özünü göstərmir, hər yaşda xəstəliyin vaxtında diaqnozu üçün mütəmadi olaraq tibbi müayinədən keçməli və rifahınızı izləməlisiniz. 

Tibbi məsləhət almanız üçün lazım olan simptomlar:

• qasıq nahiyəsində uzun müddətli təzyiq və dolğunluq hissi;
• uzun müddətli qarın şişkinliyi;
• peristalsis, ürək bulanması, qazlar, qusma və ishal ilə əlaqədar uzun müddətli problemlər;
• tez-tez sidiyə çıxma;
• vaginal qanaxma (menstruasiya ilə əlaqəli olmayan);
• iştahsızlıq, kilo itkisi, tez doyma hissi.

Tibbi müayinə, xüsusilə simptomların məcmusu müşahidə edilirsə təxirə salınmamalıdır.

Risk qrupları 

Yumurtalıq xərçənginin inkişaf səbəbləri məlum deyil, lakin risk qrupları aşağıdakı kimi görünə bilər:

• yaş: orta yaş 59 yaş təşkil edir və menopauzanın başlanğıcıdır (lakin əvvəllər də qeyd edildiyi kimi, bu gənc qadınlarda xəstəliyi istisna etmir);
• doğuş etməyən və hamilə olmayan qadınlar;
• 35 yaşdan sonra ilk doğuşlu qadınlar;
• sonsuzluq.

Ayrı-ayrılıqda irsiyyət məsələsi var. Xərçəngin digər formaları ilə olduğu kimi, sual mübahisəlidir. Araşdırmalara görə, bir səbəb kimi irsiyyət hadisələrin təxminən 10-15% -ni təşkil edir. Bununla birlikdə, qohumlarının süd vəzisində, yumurtalıqlarda və ya bağırsaqda bədxassəli şişlər olan qadınlarda yumurtalıq xərçəngi riskinin daha çox ola biləcəyini qeyd edirlər.

Xəstəliyin profilaktikası

Ən yaxşı müalicə- profilaktikadır. Təəssüf ki, ilkin mərhələdə xəstəliyin diaqnozunu qoymaq həmişə mümkün deyil, lakin hər bir qadın sağlamlığını qorumaq üçün əlindən gələni etməlidir. Hər şeydən əvvəl müntəzəm tibbi müayinələri həyata keçirmək lazımdır. İldə bir dəfə qadın mütləq bir şəkildə ginekoloqa getməlidir. 

Yumurtalıq xərçənginə diaqnoz qoymaq üçün tanınmış və sübut olunmuş üsullardan istifadə olunur:

• simptomların müayinəsi və müəyyənləşdirilməsi;

• transvaginal ultrasəs müayinəsi kimi instrumental müayinə metodlarının tətbiqi;

• döş nahiyəsi, qarın boşluğu və çanaq orqanlarının kompüter tomoqrafiyası.

Bundan əlavə, mümkün metastazların vaxtında aşkarlanması üçün yaxın orqanların tədqiqi aparılır.

Həmçinin maraqlıdır ki, xəstəliyin inkişaf riski hamiləliyin qarşısını alan həblərdən istifadə edən qadınlarda aşağıdır. Bəzi araşdırmalara görə, risk 30% -dən 70% -ə qədər azalır (dərmanı 5 ildən çox qəbul edənlərdə).

Xəstəliyin vaxtında diaqnostikası zamanı müvəffəqiyyətli nəticənin olma ehtimalı 90-100% təşkil edir, gec olduqda isə beşillik sağalma ehtimalı 40-50% – ə qədər azalır. 

Müalicə

Müalicə taktikası seçilərkən şişin mərhələsi, quruluşu, xəstənin yaşı və bir çox digər amillər nəzərə alınır, çünki müalicə kompleks şəklində aparılır.

Dr. Mete Güngörün sözlərinə görə, kimyəvi müalicə və cərrahi müdaxilə əsas müalicə üsulları olaraq qalır. Əməliyyat orqan qoruyan ola bilər və ya göstərildiyi təqdirdə, şişin qalmaması üçün ginekoloji orqanların və limfa düyünlərinin çıxarılması həyata keçirilir. 

Həmçinin, xəstəliyin təkrarlanma ehtimalı olduğundan, xəstə daim nəzarət altında olmalıdır və müayinədən keçməlidir: ginekoloqun müayinəsi və ultrasəs müayinəsi.