Rəqəmsal Substriksiya Angioqrafiyasi (DSA)
Rəqəmsal çıxarma angioqrafiyası nədir?
Rəqəmsal Çıxarma Angioqrafiyası (DSA) toxumalarda qan damarlarını aydın şəkildə görmək üçün istifadə edilən müdaxiləli radioloji üsuldur. Tez-tez beynin damarlarında qan axını ilə bağlı problemi aşkar etmək üçün istifadə olunur. Görünüş üçün bədənə bir kontrast agent verilir. Kontrast maddə qan damarlarından çəkilmək üçün istədiyiniz sahəyə çatdıqda, bu bölgənin rentgen şəkilləri alınır. Cihaz “çıxma” texnikası olaraq bu şəkillərdən istifadə edən əməliyyatlara istinad edir. Bu prosedur nəticəsində bölgənin damar quruluşu və qan tədarükünün dərəcəsi aydın şəkildə üzə çıxır.
Rəqəmsal çıxarma angioqrafiyası (DSA) qan axını ilə bağlı problemləri aşkar etmək üçün “qızıl standart” görüntüləmə üsulu hesab olunur. Rəqəmsal çıxarma angioqrafiyası (DSA) zamanı kontrast maddənin venadaxili tətbiqini tələb etdiyi üçün bu invaziv üsuldur. Verilmiş kontrast materialdan ağırlaşma riski var. Bununla belə, bu risk digər invaziv görüntüləmə üsullarına bənzəyir.
Rəqəmsal çıxarma angioqrafiyasının üstünlükləri nələrdir?
Flüoroskopik görüntüləmə üsulu olan rəqəmsal çıxarma angioqrafiyası 1970-ci illərdən təhlükəsiz şəkildə istifadə olunur. İstənilən bölgədəki qan tədarükünü ortaya qoyan bu texnika sayəsində bölgənin damar quruluşu və real vaxtda qan tədarükü mümkün qədər aydın şəkildə göstərilə bilər.
Bu görüntüləri təmin etmək üçün kontrast maddə verilməzdən əvvəl hədəf bölgənin şəkli (maska şəkli) çəkilir. Cihaz beləliklə bölgənin anatomiyasını və varsa yad cisimləri (stent, cərrahi kliplər və s.) normal rentgen şəkli kimi göstərir. Sonra kontrast agent yeridilir. Şəkillər inyeksiya ilə ardıcıl olaraq alınır. Bu şəkillər və maska şəkilləri bir-birindən çıxarılır. Nəticədə, yalnız kontrast materialla doldurulmuş sahələr görünür. Bu sahələr damar strukturları və bu damarlarda dolaşan qanın qidalandığı bölgələrdir.
Açıq prosedurlar kimi müdaxiləli radiologiyanın zamanla daha uğurlu nəticələr əldə etməsinin nümayişi bu cür müayinələrin göstəricilərini artırır. Daha çox endovaskulyar anevrizmanın təmiri, arterial stent qoyulması, trombektomiya, arterial balon angioplastiyası, endovaskulyar embolizasiya üçün istifadə edilən rəqəmsal çıxarma angioqrafiyası müalicə prosesində olduğu kimi xəstəliklərin mütəxəssis tərəfindən diaqnostikasında da təsirli bir üsuldur.
Çıxarma angioqrafiyası nə vaxt tətbiq olunur?
Rəqəmsal çıxarma angioqrafiyası qan damarlarının patologiyalarını və vaskulyarlığı həm aşkar etmək, həm də müalicə etmək üçün istifadə olunur. Müdaxilə radiologiyası ilə bir çox açıq damar prosedurlarının müvəffəqiyyətlə yerinə yetirilməsi də Rəqəmsal Çıxarma Angioqrafiyasının istifadəsini və göstəricilərini artırır.
Rəqəmsal çıxarma angioqrafiyası diaqnoz üçün arteriovenoz malformasiyaları, naməlum etiologiyalı beyindaxili qanaxmaları və CTA/MR mənfi olduqda subaraknoid qanaxma zamanı anevrizmaları dəqiq qiymətləndirmək üçün istifadə edilə bilər.
Rəqəmsal çıxarma angioqrafiyası damar şişlərinin əməliyyatdan əvvəl embolizasiyasında, arteriovenoz fistulaların/malformasiyaların embolizasiyasında, subaraknoid qanaxmanın ağırlaşması kimi vazospazmın endovaskulyar müalicəsində, kəllədaxili/ekstrakranial stent qoyulmasında, mexaniki trombektomiyada, kəskin kosmostrofiyalarda istifadə edilə bilər.
Rəqəmsal çıxarma angioqrafiyasını yerinə yetirmək üçün nə qədər vaxt lazımdır?
Rəqəmsal Çıxarma Angioqrafiyası əsasən angioqrafiya prosedurudur. Digər angioqrafiyalarda olduğu kimi, xəstə steril şəraitdə zərurət yarandıqda yatırılır və əməliyyat uzanmış vəziyyətdə aparılır. Təcrübəli bir qrupun çalışması ilə xəstənin damar quruluşu göstərilməyə çalışılır.
Müayinənin müddəti pasiyentin vəziyyətindən, çəkiləcək nahiyədən və bu sahədə xəstəliyin vəziyyətindən asılı olaraq ən azı yarım saat çəkə bilər.
Məqsəd xəstəyə heç bir zərər vermədən görüntüləməni ən qısa müddətdə həyata keçirtməkdir. Görüntü çəkildikdən sonra xəstə bir müddət müşahidə edildikdən sonra evə buraxıla bilər.
Rəqəmsal Çıxarma Angioqrafiyası Proseduru
Rəqəmsal çıxarma angioqrafiyası aparılmazdan əvvəl xəstənin ürək-damar xəstəlikləri, şəkərli diabet, istifadə etdiyi dərmanlar, hər hansı bir şeyə və ya yod tərkibli kontrast maddəyə qarşı allergiyası, əvvəlki əməliyyatları və böyrək funksiyaları nəzərdən keçirilir.
Xəstənin tədqiqi zamanı edilən texniki hazırlıqlarda və xəstənin geyinməli olduğu paltarda ciddi aseptik şərait təmin edilir. Xəstə, tədqiqi həyata keçirəcək rentgenoloqun manevr asanlığını təmin edəcək şəkildə çarpayıda uzanır. Vəziyyətə və ya tətbiq ediləcək prosedura görə xəstəyə sakitləşdirici dərman verilə və ya o ümumi anesteziya ilə yuxuya aparıla bilər.
Rəqəmsal çıxarma angioqrafiyasına başladıqda, damar quruluşunun aşkarlanması arzu olunan hədəf bölgəsinə kontrast maddə tətbiq edilməzdən əvvəl rentgen şəkilləri çəkilir. Hədəf bölgəyə çatmaq üçün ponksiyon yerinə anesteziya tətbiq edilir. Adətən, ultrasəs nəzarəti altında ponksiyon aparılır. Buradan, bir dəst ilə daxil edilmiş introduktor hədəf bölgəyə çatır. Kontrast maddə hədəf bölgəyə yeridildikdə rentgen şəkilləri ardıcıl olaraq alınır. Maşın sayəsində bu iki görüntü bir-birindən çıxarılır və hədəf bölgədəki damarlar aydın şəkildə göstərilir.
Prosedur başa çatdıqdan sonra introduktor çıxarılır. Çıxış yerində mümkün qanaxma nəzarət altında dayandırılır. Xəstəni izləmək üçün o bir müddət müşahidə altında saxlanılır.
Rəqəmsal çıxarma angioqrafiyasının fəsadları
Rəqəmsal çıxarma angioqrafiyası damarların və bölgələrin qan təchizatı vəziyyətini göstərən qızıl standartlı görüntüləmə üsulu olsa da, nəticədə invaziv bir prosedurdur. Görüntüləmə proseduru zamanı yerli və sistemik ağırlaşmalara rast gəlinə bilər.
Lokal olaraq, ponksiyon yerində yerli toxuma zədələnməsinə səbəb ola bilər. Burada trombun əmələ gəlməsi riski var. Pseudoanevrizma və arteriovenoz fistula kimi bəzi damar problemlərinə rast gəlinə bilər.
Tətbiq zamanı damardaxili laxtalanma havası səbəbindən damarın tıxanması və venaların qopması riski var. Bunlara əlavə olaraq, böyrəklərə tətbiq olunan kontrast maddənin zəhərli təsiri də baş verə bilər.
Hər bir cərrahi müdaxilədə proqnozlaşdırıldığı kimi, prosedur zamanı narahatlıq, ürəkbulanma, baş gicəllənmə və ağrı səbəbiylə xəstədə narahatlıq və aşağı qan təzyiqi də ola bilər.
