Tək Dozali Müalicə
Əməliyyatlar zamanı tək-dozalı radiasiya terapiyası
Əməliyyatdaxili radiasiya terapiyası (İORT) üsulu döş xərçənginin cərrahi əməliyyatı zaman tək radiasiya dozasının tətbiqinə imkan verir. Bu proses əməliyyatdansonrakı radiasiya terapiyası üzrə tələbləri aradan qaldırır. Həkimlər tərəfindən tələb edildikdə, əlavə radioterapiya dozaları icra edilə bilər.
Döş şişinin cərrahi qaydada çıxarılmasından sonra, yüksək radiasiya dozası müalicə tələb edən dəqiq sahəyə tətbiq edilir və yanaşı sağlam toxumalar qorunur. Hər gün müalicə üçün xəstəxanaya gəlməyə ehtiyacın olmaması xəstələrə daha böyük psixoloji rahatlıq təklif edir.
Cərrahi əməliyyata başlanılması zamanı tək dozalı radioterapiya dövrü….
Tək dozalı radiasiya terapiyası nədir?
Döş xərçəngi olan xəstələrdə radiasiya terapiyası cərrahi proses zamanı Əməliyyatdaxili radioterapiya (İORT) metodundan istifadə etməklə tək dozalı tətbiqlə icra oluna bilər. Döşdə olan şiş əməliyyat vasitəsilə çıxarıldığı təqdirdə, alətin xüsusi applikatoru şiş sahəsinə yerləşdirilir. Zəruri hesablamalardan sonra, yüksək dozalı radiasiya bütün yerli müalicələr dayandırılaraq və sağlam toxumalar qorunarak yalnız həkim sahəyə tətbiq edilir.
Ənənəvi radiasiya terapiyası nə üçün istifadə edilir?
Radiasiya terapiyası Xəstəxanaların Radiasiya onkologiya şöbələrində xüsusilə qorunan otaqlarda foton və elektron hasil edən xətti akseleratorlarla həyata keçirilir. Demək olar ki döş xərçəngi diaqnozu qoyulan və protektiv cərrahiyə ilə müalicə edilən bütün hallarda (şişin çıxarıldığı döş hissəsinə tətbiq edilir və yerdə qalan döş hissəsi toxunulmaz saxlanılır) radioterapiya əməliyyatdan sonra tətbiq ediləcəkdir.
Radioterapiya yalnız hormon terapiyası ilə müalicə alan xəstələr üzərində cərrahi əməliyyat aparıldıqdan sonra ən azı 3 həftə ərzində xəstələrdə kimyəvi terapiya proseduru keçirildikdən sonra başlayır. Döş xərçəngi üzrə radioterapiya qəbul edəcək xəstələrdə 2 mm-lik artımla tomoqrafiya kəsişən seksiyalar planlaşdırılmış məqsədlər üçün kompüterdən istifadə etməklə götürülür. Bundan sonra sağlam orqanları qoruyaraq (ürək, əsas ürək arteriyaları, ağciyər, digər döş qəfəsi hissələri və xəstəliyin yayıldığı digər yerlər) radioterapiya alacaq döş qəfəsində risk altında olan sahələrə zəruri dozanı tətbiq etmək üçün tənzimləmələr aparılır. Plan təsdiqləndikdən sonra, xəstə radiasiya onkologiya həkimi tərəfindən müəyyən edilən xəstəlik vəziyyətinə əsasən 5-7 həftə arasında radiasiya müalicəsi qəbul edir. Digər xəstələr 3 həftə sürən hipofraksiya adlanan qısa müddətli müalicə alır.
Tək dozalı tətbiqin üstünlükləri
Əməliyyatdaxili radiasiya terapiyası (İORT) alətinə malik tək dozalı tətbiq ənənəvi radioterapiyadan fərqli olaraq daha yaxşı xətti akseleratora malikdir. Qeyd edlən üsul heyət üçün əvvəlki ənənəbi xətti akseleratorlarda olduğu kimi müdafiəyə ehtiyac olmadan, yalnız elektron enerji hasil edən, xətti və akselerativ qaydada çalışan təhlükəsiz və portativ alətlərdən istifadə etməklə əməliyyat otağında istifadə edilir. Bu yolla, radioterapiya cərrahi prosedurla eyni vaxtda tamamlanır. Xəstələr üçün ən böyük üstünlük cərrahi əməliyyatdan sonra yaranın sağalmasını gözləmək və ya radioterapiyanı planlaşdırmaq və müalicə üçün hər gün xəstəxanaya gəlmək problemlərindən azad etməsidr. Bu yolla ümumi müalicə müddəti qısalır.
Əməliyyat ərzində, döşdən şiş çıxarıldıqda, alət daxilində xüsusi applikator şişin olduğu sahəyə yerləşdirilir. Zəruri hesablamalardan sonra, yüksək radiasiya dozalası sağlam toxumaları tam olaraq qoruyaraq yalnız müvafiq sahəyə tətbiq edilir. Tək doza tətbiqi və ya döş qəfəsində yerləşən şiş sahəsinə radiasiyanın tətbiqi üzrə fərqli üsulların yaxın illərdə qlobal qaydada qəbul edilmiş metod olmasına baxmayaraq, tək doza tətbiqi hər xəstə üçün nəzərdə tutulmamışdır. Xəstənin müalicəni almağa uyğunluğu barədə qərarı kollektiv olaraq xəstə ilə əlaqəli radiasiya onkoloqu, cərrah və patoloq tərəfindən verilməlidir. Xəstənin yaşı, şişin ölçüsü və şişin patoloji keyfiyyətləri qərarın verilməsində əhəmiyyətli rol oynayır.
Radiasiya tətbiqini kimlər almalıdır?
50-60 yaş arası xəstələr tək dozalı tətbiq üçün ideal namizəd hesab edilmir. Qeyd edilən xəstələrdə ənənəvi üsulla tam döş qəfəsinə radiasiyanın tətbiq edilməsindən sonra şiş sahəsinə radiasiyanın tətbiqi zəruri hesab edilir. Tam döş qəfəsi sahəsinin müalicəsi həftə sonları istisna olmaqla 25-28 iş günü vaxtı aparır, ondan fərqli olaraq Şişin çıxarıldığı sahə xəstə və onun vəziyyətindən asılı olaraq təxminən 5-8 iş günü ərzində radiasiya terapiyası qəbul edir. Şişli sahəyə radiasiyanın tətbiqi radiation boost adlanır. İORT metodu sayəsində, radiation boost əməliyyat zamanı tək dozada vurulur və bundan sonra tam döş qəfəsi radiasiya terapiyası alır və ümumi müalicə müddəti azalır.
Areola kompleksinə radioterapiyanın tətbiqi
Döş qəfəsi qoruyucu cərrahi müalicə bəzi xəstələr üçün uyğun olmaya bilər. Tam döş hissəsi çıxarılan xəstələrdə, gilə və ətraf sahələr daha yaxşı kosmetik nəticələr üçün toxunulmaz olaraq saxlanılır. Bu gilə-ayırıcı mastektomiya adlanır. Tək radiasiya dozası təkrar ortaya çıxma riskini azaltmaq üçün İORT metodundan istifadə etməklə areola və onun altında yerləşən toxumaya tətbiq edilir. Radiation boost ilk olaraq Türkiyədə Acıbadem Maslak Xəstəxanası Döş Sağlamlıq Mərkəzində təklif edilmişdir.
